Arakan’daki Osmanlı hatırası!

Myanmar'da Arakanlı Müslümanlara yönelik baskı ve katliam politikası tüm hızıyla sürerken, arÅŸivlerden çıkan bir yazı, bölgedeki Osmanlı hatırasını ortaya çıkardı. Yedikıta Dergisi'nin AÄŸustos 2015 tarihli sayısında sosyolog Ekrem Saltık'ın “Arakan'ın gözyaÅŸları” baÅŸlıklı yazısında ÅŸu ifadelere yer verildi:

BURMA'DAKÄ° ÅžEHÄ°TLERÄ°MÄ°ZDEN HABERDAR MIYIZ?

Ä°ngilizler Hindistan'a “ticaret” maskesi ile sömürmek için 1600'lü yıllarda girdikleri gibi, Burma'ya da 1825'te askerî müdahale ile girdiler. 1885'te Burma'nın tamamı artık Ä°ngilizlerin kontrolündeydi. Bu durum Ä°kinci Dünya Savaşı'na kadar sürdü. Bu arada bölgede en çok sıkıntıyı, gerek göç gerekse ölümle yüzleÅŸen Müslümanlar çekmiÅŸti. Ä°ngilizler, Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı'ya karşı savaÅŸtıkları Irak Cephesi'nde esir aldıkları Osmanlı askerlerini ve sivil esirleri Hindistan ve Burma'daki esir kamplarına götürmüştü.



Bu bölgede 11 ayrı kampta 25-30 bin esirimiz vardı. Bunlardan 12 bin kadarı da Burma'daydı. Savaştan sonra, hayatta kalabilenlerin sadece bir kısmı vatanlarına dönebildi. Esirlerimiz burada genellikle demiryolu, köprü ve yol inşaatlarında kullanıldı. Bir kısmı ağır çalışma şartlarına dayanamadı, bir kısmı hastalıklara yenik düştü, çalışmak istemeyenlere zaten hayat hakkı tanınmadı. Kamplarda vefat edenler yakınlardaki boş sahalara defnedildiler. Yol yapımları sırasında düşüp bir daha kalkamayanlar da en yakın Müslüman mezarlıklarına. Myanmar'da bugün ayakta kalabilmiş tek şehitliğimiz, Thayet Myo kasabasında bulunuyor. Buradaki şehitlikte 1500 kadar vatan evladı yüz yıldır sessiz sadasız Fatiha bekliyorlar. Başlarında da sivil esirlerden Basra Valisi Mustafa Subhi Paşa var.



“ONLARI ÇOK SEVMÄ°ÅžTÄ°K”

Myanmar'ın yerlilerinden Hacı Settar Dede'nin, kendisiyle yapılan bir röportajda esirlerimiz hakkında söyledikleri yürek burkan cinsten: “Burada 6 yıl kaldılar. Yaklaşık 2 bin 500 kadardılar. Kırmızı renkli, siyah püsküllü fes giyiyorlardı. Ä°ngilizler kamptan ayrılmalarına ve yerlilerle münasebet kurmalarına izin vermiyorlardı… Çok cana yakın insanlardı ve çocukları çok seviyorlardı. Yanlarına gidebilen çocuklara hediyeler verirlerdi. Bana da bir tane altın para verdilerdi, sonradan kaybettim. Onları çok sevmiÅŸtik. Evet, onlar bir Osmanlı idi…”

Dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Emine Erdoğan Myanmar temaslarını sürdürürken şehitliğe uğramıştı (2012)